Miód jest produktem długoterminowym. Choć zmienia konsystencję z płynnej w krystaliczną, może być używany przez długi czas, jednak musi być odpowiednio przechowywany. O czym należy pamiętać, by zachować pełnię składników odżywczych tego specjału? Czy ten lubiany pszczeli przysmak może się popsuć i co mu może zaszkodzić?
Jaki jest termin ważności miodu?
Odpowiednio przechowywany miód może pozostawać jadalny przez wiele lat, a nawet nie psuje się przez tysiąclecia – o czym świadczą odkryte w grobowcach egipskich faraonów zapasy zgromadzone w glinianych naczyniach. Kupując słoiczek z płynnym złotem z pasieki, otrzymujemy produkt, na którym widnieje zapis „Najlepiej spożyć przed końcem..” i jest zazwyczaj ujęta data do 36 miesięcy od miodobrania. Umieszczenie czasu przydatności do spożycia na etykiecie związane jest z wymogami unijnymi.
Czy miód się może popsuć? Od czego traci właściwości?
Na trwałość miodu wpływ ma niskie pH, które nie jest korzystne dla rozwoju bakterii. Kolejnym czynnikiem związanym z długowiecznością produktu jest konserwowanie miodu nadtlenkiem wodoru przez pszczoły w procesie trawienia nektaru. Również flawonoidy pochodzące z kwiatowych pyłków chronią miód przed działaniem promieniowania ultrafioletowego, wykazują działanie antygrzybiczne. Także wysokie ciśnienie osmotyczne miodu zapobiega rozwojowi bakterii.
Mimo trwałości miodu może on się popsuć lub osłabić swoją jakość przez takie czynniki jak:
- Zanieczyszczenia — zarówno podczas zbioru i rozlewania miodu, jak i późniejszego przechowywania i użytkowania, należy używać czystych naczyń i sztućców,
- wilgoć przyspiesza fermentację, dlatego pokrywka powinna być szczelna, a produkt umieszczony w suchym miejscu,
- ekspozycja na promienie słoneczne także obniża jakość pszczelich specjałów, przyspiesza proces utleniania,
- zbyt wysoka temperatura — przechowywaniu słoiczków z miodem w pokoju nie powinno wpłynąć na ich jakość, jednak dodawanie miodu do gorących napojów, czy poddawanie ich obróbce termicznej poprzez np. używanie jako składnik ciast, sprawia, że traci swoje właściwości odżywcze, staje się wyłącznie słodziwem.
Jak przechowywać miód?
Najlepszym sposobem na to, by zachować jakość i trwałość jest przechowywanie miodu go w czystych słoiczkach ze szczelnymi nakrętkami w suchym, chłodnym i zacienionym miejscu. Najbardziej pożądana temperatura to 8-10 stopni Celsjusza. Trudno w bloku wygospodarować miejsce na spiżarkę, która miałaby optymalne warunki, kupując słoiczki ze sprawdzonej pasieki i wykorzystując miód na bieżąco, można trzymać go w temperaturze pokojowej. Trzeba pamiętać, by nie był narażony na działanie słońca i dobrze go zakręcać, by nie dostała się wilgoć. W czasie upałów, gdy temperatura przekracza 25 stopni Celsjusza, miód można włożyć do lodówki. Trzeba zwrócić uwagę na to, by wieczko było dobrze zamknięte, ponieważ produkt chłonie zapachy z otoczenia.
Czy fermentowany miód traci właściwości?
Zdarza się, że miód fermentuje, co jest związane ze zbyt szybkim zlewaniem niedojrzałego produktu w pasiece. W wyniku błędu pszczelarza do słoików może dostać się nakrop, czyli nektar o właściwościach i wyglądzie miodu, który nie jest jeszcze dostatecznie przetworzony. Po pewnym czasie na powierzchni takiej substancji pojawia się piana. Po otwarciu wieczka można wyczuć zapach drożdży, alkoholu lub octu. Fermentowany miód nie jest szkodliwy dla zdrowia, z racji tego, że zmienia się jego smak i zapach, nie nadaje się do osładzania napojów, czy smarowania pieczywa, ale może być wykorzystany do sporządzenia nalewek.
Proces krystalizacji miodu – czy można go odwrócić?
Prawdziwy miód można poznać po tym, że ulega procesowi krystalizacji. Po przejściu ze stanu płynnego w stały wciąż jest zdatny do użytku i zachowuje pełnie swoich wartości zdrowotnych. Zmiana formy wynika z tego, że miody w 80% składają się z cukrów. Tempo przemiany patoki w krupiec zależne jest od rodzaju miodu i może potrwać od kilku tygodni po kilka miesięcy. Jednym z najszybciej krystalizujących miodów jest rzepakowy, natomiast najdłużej utrzymują formę płynną miody akacjowe, lipowe i wrzosowe.
Przywrócenie stanu płynnego jest możliwe przez delikatne podgrzewanie go w kąpieli wodnej. Działanie powinno być wykonywane uważnie, aby przez zbyt wysoką temperaturę nie obniżyć jakości miodu. Miód, który jest narażony na działanie ciepła powyżej 35 stopni Celsjusza, traci wartości odżywcze.